Een airconditioner is een toestel dat een aangenaam of behaaglijk binnenklimaat doet ontstaan. Met airconditioning kan je de lucht koelen (en in sommige gevallen verwarmen), ontvochtigen, bevochtigen en filteren. Airco zorgt het hele jaar door voor comfort en een aangenaam gevoel.
Een airco is dus in staat om: -de temperatuur te controleren; -de luchtvochtigheid te controleren; -de lucht te filteren en schoon te maken; -voor luchtcirculatie en luchtverversing te zorgen
Een airconditioningsysteem bestaat vaak uit twee delen: een buitentoestel (zorgt voor de warmteafvoer of -toevoer naar buiten) en een binnentoestel (verdeelt de koude of warme lucht in het lokaal).
Men spreekt van een monoblok als deze twee delen in één toestel zitten, en van een split als beide delen gescheiden zitten in een apart binnen- en buitenunit.
Airconditioners in warmtepomp-versie Een omkeerbare of 'reversible' airconditioning kan niet alleen koelen maar ook verwarmen. Met het warmtepomp- of zogenaamd "heatpump"-systeem is een kamer energiezuinig te verwarmen.
Een warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht en waardeert deze op tot een nuttig niveau. De warmte wordt niet opgewekt, maar verplaatst waardoor het een energie-efficiënte manier van verwarmen is. Je kan een warmtepomp best omschrijven als een omgekeerde airconditioning.
Mono- en multi-split. Vaak horen we bij airconditioning de termen mono-split en multi-split vallen. Mono-split verwijst naar het geheel van een airconditioningsysteem, dat bestaat uit één binnen- en één buiteneenheid. Deze toestellen vormen de basis van elk airconditioningsysteem. Dit systeem is zeer geschikt voor klimaatregeling van een beperkt aantal lokalen, zowel voor residentiële als commerciële toepassingen. Split-binnenunits kunnen steeds worden gekoppeld in twin, double twin of triple combinatie.
Meerdere binnenunits (tot 8) die gekoppeld worden aan een buitenunit worden multi-splits genoemd. De airconditioning kan per kamer geregeld worden. De multisplit airconditioners bestaan in verschillende varianten en uitvoeringen. Voordeel van dit systeem is dat je niet voor elke ruimte een buitenunit moeten voorzien.
Bij een multi-split systeem kan je verschillende modellen van binnenunits combineren. Zo kan je steeds de ideale binnenunit selecteren voor de desbetreffende ruimte. De buitenunits zelf zijn compact, stevig en zijn bestand tegen weer en wind.
Waarom Airconditioning
Mensen voelen zich behaaglijk bij een bepaalde temperatuur en presteren ook beter. Een constante temperatuur of vochtigheidsgraad doen wonderen. Bij stijgende temperatuur daalt het prestatievermogen vaak. Een aantal voorbeelden:
Bij ongeveer 21°C heeft een kantoorbediende het hoogste prestatievermogen en voelt hij zich comfortabel
Bij een kamertemperatuur van 26°C daalt het prestatievermogen en het comfortabel voelen met meer dan 10%
Bij een kamertemperatuur van 29°C daalt het prestatievermogen en het gevoel van comfort met meer dan 35%.
Het comfortgevoel is een zeer relatief begrip: zich goed voelen is afhankelijk van verschillende factoren zoals kamertemperatuur, gemoedstoestand, luchtvochtigheid, luchtcirculatie, luchtverversing, lawaai, stof en de temperatuur in de aanpalende ruimtes. Aircotoestellen beïnvloeden de temperatuur (door te koelen of te verwarmen), de luchtvochtigheid (bevochtigen en ontvochtigen) en de luchtverversing (verluchten, ontluchten, luchtreiniging).
Temperatuur regelen Airconditioning zorgt voor een ideale en draaglijke temperatuur. Wanneer het buiten bijvoorbeeld 32°C is, mogen we van een comfortabel binnenklimaat spreken als de binnentemperatuur 6 à 7°C lager ligt dan de buitentemperatuur.
Luchtvochtigheid Vooral de relatieve luchtvochtigheid heeft een sterke impact op het comfort. Een hoge vochtigheidsgraad doet ons transpireren. De temperatuurdaling veroorzaakt door airconditioningapparaten gaat gepaard met een vermindering van de vochtigheidsgraad van de lucht.
Ventilatie en circulatie Airconditioning zorgt ook voor een gelijkmatige luchtverdeling. Een verfrissende en gefilterde luchtstroom doet een aangenaam gevoel ontstaan. Het comfort is ook afhankelijk van een lage luchtsnelheid die best tochtvrij is.
De Werking van een Airconditioning
Het principe van airconditioning gelijkt sterk op de werking van een koelkast, waar warmte wordt verwijderd en in de keuken terechtkomt. Een split-aircosysteem bestaat uit een binnen- en buitenunit die via buisjes met elkaar verbonden zijn. De airco onttrekt warmte uit de ruimte (via de binnenunit) en voert die af naar buiten via de buitenunit.
Koelmiddel centraal Een airco werkt dus volgens het principe van de koelmiddelkringloop. Daarin kunnen we 4 delen onderscheiden: een compressor, een condensor, een ventilator en een verdamper.
Het hart van de airconditioner is de compressor die het koelmiddel rond het systeem pompt. Door de warmteopname uit de lucht wordt het koelmiddel in de verdamper opgewarmd, waardoor gas ontstaat.
De compressor zuigt dit gas uit de verdamper, en voert dit gas onder hoge druk en temperatuur naar de condensor. Daar wordt dit gas omgezet in een vloeibaar koelmiddel doordat het de opgenomen warmte afstaat aan de buitenlucht. Het koelmiddel koelt daarna af, condenseert en vloeit terug naar de verdamper. Via de koude-verdamper wordt de gekoelde lucht opnieuw de ruimte ingeblazen.
Continu proces Het rondpompen van het koelmiddel is een continu proces, dat doorgaat tot de gewenste temperatuur is bereikt. Een koelmiddel treedt als transportmiddel op om de opgenomen warmte vanuit de verdamper te laten stromen naar de condensor. Daar wordt de warmte weer afgestaan aan de omgevingslucht.
Afname luchtvochtigheid Door het afkoelen van de lucht zal de in de lucht aanwezige waterdamp condenseren. Daardoor treedt een ander voordeel van airconditioning op: de luchtvochtigheid neemt af. Het condenswater wordt opgevangen in een speciaal reservoir of afgeleid via een leiding.
Lucht of water? Bij alle toestellen moet de condensor gekoeld worden. Dit kan gebeuren met lucht, met water of een combinatie van beiden. Toestellen die in meer of mindere mate gebruik maken van water hebben een hoger koelvermogen. Het water koelt de condensor sneller en meer af. Bij een mobiele airconditioner die werkt op water plaats je het water in een aparte container in het apparaat.
Omkeerbaar De warmtepompversie bevat een omkeerventiel zodat het continu proces wordt omgekeerd: buiten wordt energie opgenomen die samen met de compressorwarmte door het binnentoestel wordt afgestaan aan het te verwarmen lokaal.
Bereken het Koelvermogen
De keuze van het vermogen van het apparaat is afhankelijk van de specifieke kenmerken van het lokaal (ligging, bouwwijze, blootstelling aan zon, aantal personen) en moet voor elke ruimte apart bepaald worden.
Er is een eenvoudige vuistregel die u kunt hanteren. Voor het koelen van een ruimte heeft u zo'n 30 à 50 Watt koelvermogen per kubieke meter nodig. Bijvoorbeeld: een ruimte van 5 meter op 4,5 meter breed met een hoogte van 2,5 meter heeft een kamervolume van 56,25 kubieke meter. Vermenigvuldig dit getal vervolgens met 30 à 50. U heeft dus een airconditioner van 1687 tot 2812 Watt nodig.
Het koelvermogen wordt ook gemeten in BTU/uur (British Thermal Units). 1 Watt is daarbij gelijk aan 3,4121 BTU.
N.B. 1 BTU komt overeen met de hoeveelheid warmte welke benodigd is om 1 pound (0,45 kg) water 1 graad Fahrenheit (0,56°C) in temperatuur te doen stijgen.
Andere factoren Elke ruimte is echter verschillend. Een zolder heeft meer koelvermogen nodig dan een kelder. Nog een heleboel andere factoren hebben een invloed op de keuze voor de juiste airconditioner. Zij bepalen of u al dan niet een airconditioner met een hoger koelvermogen moet kopen:
Aantal personen aanwezig in de ruimte en het werk dat ze verrichten (reken op 150 à 650 Watt per persoonper uur)
Oriëntatie van de vensters: de oriëntatie (bijvoorbeeld een zuidelijke ligging) van de ruimte heeft een belangrijke invloed op de berekening van het koelvermogen. De stralingswarmte (in Watt) door een venstervlak verschilt naargelang de windrichting. Zo heeft een zuidelijke ligging de meeste stralingswarmte rond de middag.
Soort beglazing: zijn de ramen van enkel of dubbel glas. Is het zonnewerend of reflecterend glas?
Zonnewering: een zonnewering levert een aanzienlijke bijdrage aan de stralingsvermindering. Een zonnestore of zonnescherm buiten, vermindert de warmtepenetratie met 75%, zonneblinden, rolluiken of gordijnen verminderen de straling met 35%
Oppervlakte van kamer en de onderdelen zoals deur, vloer, ramen, plafond. Ook de kleur is van belang. Donker metselwerk zal meer warmte absorberen dan witgeverfde gevels die zonlicht weerkaatsen.
Warmtebronnen ofwel hoeveel elektrische apparaten bevinden er zich in de kamer?
Aantal ramen en deuren in de ruimte en de grootte daarvan.
Dak en plafonds: hoe zijn deze geïsoleerd en is er een verdieping of plat dak erboven?
Ventilatie: Natuurlijke luchtverversing (1x volume/uur x 6) of geforceerde ventilatie (m3/uur x 6) of anders?
Ergo: Al met al is de exacte bepaling een gecompliceerd gebeuren. In de praktijk hanteert men veelal de vuistregel van 40 Watt per kubieke meter en past deze naar boven of beneden aan naargelang de omstandigheden.
Vergeet echter niet het benodigde koelvermogen dat ontstaat door de aanwezige personen bij deze uitkomst op te tellen; dat dit veel uit kan maken wordt duidelijk als u bijvoorbeeld denkt aan een cafe of fitness ruimte!
Daarbij produceert een (fanatiek) sporter tot wel 1 liter vocht per uur, wat natuurlijk ook afgevoerd moet worden; check dus ook de ontvochtigingscapaciteit van de airco of neem bijkomende maatregelen.
Enkele Gebruikerstips
Op een extra warme dag zet je het toestel het beste vanaf 's morgens vroeg in gang. Airconditioners kunnen makkelijker een bepaalde temperatuur behouden, dan deze opeens sterk te moeten verlagen.
Dek het toestel niet af. De luchtcirculatie moet immers gestimuleerd en niet belemmerd worden.
Binnen- en buitenunits plaats je bij voorkeur niet in direct zonlicht.
Warmtepomp
Moet uw aircotoestel ook als verwarming dienen? Kies dan voor een warmtepomp-uitvoering.
Kies een airco met een hoogwaardige filter en ionisator. Deze zal functioneren als luchtzuivering en kan van belang zijn.
Om een ruimte te koelen moeten ramen en deuren zo mogelijk gesloten blijven, zoniet dan ontsnapt uiteraard de koude lucht.
Verlaag de temperatuur niet te veel: een verschil van 5°C met de buitentemperatuur is vaak al voldoende. Om een koude- of warmteschok te vermijden, mag het temperatuurverschil tussen binnen en buiten eigenlijk niet de 7°C overschrijden.